آیه سخره برای قبل از خواب
در روایات اسلامی، آیهٔ ۵۴ سورهٔ اعراف به آیه سخره معروف است و به نظر میرسد این اصطلاح از کلمهٔ «مسخرات» گرفته شده است که میگوید خورشید، ماه و ستارگان در تسخیر امر الهی هستند.
سُخرَه چنان که ابن منظور در لسان العرب آورده، به معنای الضحکه است; یعنی ریشخند کردن، و مسّخّر به پدیدهای می گویند که او را به کاری که مایل به انجام دادن آن نیست، وادار کنند. (لسان العرب، ماده سخر). این معنا به معنای اول که ریشخند و ذلیل کردن است، باز میگردد و کسی را به کاری که به انجام دادن آن مایل نیست، وادار کردن به معنای ذلیل کردن او است؛ چنان که در همان منبع آمده است:
قال الله تعالی: وَسَخَّر لَک الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دَآئِبَینَ وَسَخَّرَ لَکم اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ ؛ ای ذللهما؛ و [خدا] خوشید و ماه، شب و روز را مسخّر شما گردانید؛ یعنی آنها را ذلیل کرد [و در خدمت شما قرار داد]. [۳۳ ابراهیم]
نام نهادن این آیه [آیه، ۵۴] به دلیل طرح مسأله مسخّر شدن برخی موجودات در آن است.
خداوند متعال در آیهٔ سخره، یعنی آیهٔ ۵۴ سورهٔ اعراف میفرماید: پروردگار شما خداوندی است که آسمانها و زمین را در شش روز [شش ایام] آفرید: سپس به تدبیر جهان هستی پرداخت، با پرده تاریک شب، روز را میپوشاند و روز به سرعت در حرکت است و شب را طلب میکند و خورشید و ماه و ستارگان را آفرید، در حالی که در تسخیر فرمان او هستند، آگاه باشید که آفرینش و تدبیر جهان برای خدا [و تحت فرمان] اوست، پر برکت است خداوندی که پروردگار جهانیان است.
این آیه در واقع جوابی است برای بت پرستان که تصور میکردند بتها شفاعتشان خواهند کرد و آیات الهی و انبیاء را تکذیب میکردند که قبل از این آیه، به آن اشاره شده است و خداوند میخواهد برساند که همهٔ امور جهان و آخرت در زیر سیطره اوست و همه را خداوند مسخر کرده است و اگر شفیعی باید باشد، آن شفیع کسی است که جهان در تسخیر اوست نه بتهای ساخته دست بشری که هیچ تحرکی ندارند و خداوند برای شخصیت دادن به انسان نعمتها را به او یادآوری میکند و یکی از آن نعمتها این است که خورشید، ماه و ستارگان به امر الهی در خدمت انسانها میباشند و خداوند اینها را مسخر کرده تا به مردم سود برساند. [مکارم شیرازی، ناصر. نمونه، ج ۱۱، ص ۱۷۱].